Max* is via de persoonsgerichte aanpak bij mij binnen gekomen. Hij was toen 15 jaar, dus toch al wat ouder. Het mooiste is als je er vroeg bij bent. Tegenwoordig zie je al op 13 of 14 jarige leeftijd, of soms nog vroeger, de eerste signalen als het gaat om het vertonen van overlast en crimineel gedrag. Max maakte deel uit van een overlast gevende groep jeugd. Hij liep altijd rond met behoorlijk veel contant geld.

Er waren ook wel signalen dat hij mogelijk zou dealen, onder meer omdat hij een keer staande was gehouden door de politie en toen in het bezit was van weed en cannabis. Max was zorg mijdend. Hij wilde geen hulp. Hij was bekend bij het gemeentelijk jeugd- en gezinsteam. Dit team helpt jongeren tot 18 jaar als ze vastlopen.

Max was onhoudbaar thuis, waardoor hij bij zijn opa en oma is gaan wonen. De enige binnen de familie waar hij nog een beetje respect voor had was zijn opa. Die was militair geweest en dat was ook wel iets waar Max zijn hart naar uitging.

Op school ging het niet goed. Max moest meedraaien op een Vmbo school. Hij was er meer niet dan wel. Hij gaf ook aan dat hij geen zin had in school.

Zijn enige ambitie, als hij al iets zou willen, was om in het leger te komen. Maar tegenwoordig moet je voor een baan bij defensie toch wel een basis hebben en je moet van onbesproken gedrag zijn, anders wordt het wel heel lastig.

We kregen op een gegeven moment signalen binnen dat hij ook zou dealen. De leverancier, voor wie hij aan het lopen was, dat was de zoon van een man die lid was van een motorclub en die niet zo’n goede reputatie had. Ik was bezorgd om Max omdat hij naar mijn gevoel een beetje vast zat in die wereld. Max onttrok zich ook regelmatig aan het ouderlijk gezag. Hij was dan gewoon spoorloos. Hij was op dat moment nog maar 15 jaar en bleef nachten weg.

Daardoor kwamen hulpverleners van het jeugd en gezinsteam bij moeder (zij had het gezag) die haar vertelden dat ze het crisisteam van veilig thuis moest bellen als dat gebeurde. Dat is op een gegeven moment ook gebeurd. De hulpverleners van Veilig Thuis zijn erop gaan lopen en kwamen er op een gegeven moment achter dat hij op een bij hen bekend adres verbleef, waar ook de leverancier van de drugs bij was.

Dat was zelf ook nog maar een jongen van 21 jaar, wiens vader dus die bekende figuur van de motorclub was. De hulpverleners van Veilig Thuis zijn daar heel erg van geschrokken. Ze kwamen met de auto aanrijden en zagen Max daar ook. Ze probeerden een gesprek met hem aan te knopen, maar daar werd heel vijandig op gereageerd.

Ze werden klem gereden door de leverancier van de drugs. Er werd geslagen op de motorkap. Het was heel bedreigend. De medewerkers waren daardoor genoodzaakt om de politie erbij te halen. Het was heel erg zorgelijk. Max was duidelijk heel erg onder invloed van de leverancier van de drugs.

Ik kreeg het telefoonnummer van Max Ik stuurde hem een appje en was benieuwd hoe hij zou reageren. Hij reageerde tot mijn verbazing direct. Wel afhoudend, zo van: Wat moet je. Wat kom je doen? Ik drong een beetje aan. Stelde voor om een keer af te spreken. Je moet niks van me. Als je het niks vind hoeft het niet. Ik ben van zorg. Maar Max had er geen zin in.

Ik heb contact gezocht met zijn opa gezegd en hem gevraagd om aan Max te vertellen dat de druk vanuit Veilig Thuis zou worden opgevoerd omdat er ernstige zorgen waren. Max is minderjarig, dus dat kon ook betekenen dat hij tijdelijk uit huis zou worden gehaald. Opa heeft dit met Max besproken en heeft hem ervan overtuigd dat het toch wel goed zou zijn om even naar mij te gaan luisteren. Dus door tussenkomst van opa is de afspraak toch tot stand gekomen.

Ik ben naar hem toegegaan zonder afspraak met hem. Ik wist dat ik hem daarmee zou overrompelen. Maar hij kreeg er lucht van en belde mij in de auto op. Hij wilde niet dat ik zou komen. Ik liet hem weten dat ik wel even langs zou komen. Het hoefde niet lang te duren. Dan wist hij tenminste wie ik was en konden we bezien of ik iets voor hem kon betekenen. Zo heb ik onderweg naar hem toe al een gesprek met hem gevoerd.

Toen ik bij de woning kwam zag ik hem al tierend door de woning lopen. Hij was weliswaar nog maar 15 jaar, maar het was wel een jongen van 1.90 meter. Hij liep heel druk door de woonkamer en zag mij aan komen rijden. Hij liep naar buiten op een manier waaruit bleek dat hij een beetje indruk probeerde te maken. Toen hij mij zag deed het iets met hem. Ik keek hem niet boos aan of zo, maar hij voelde wel dat hij even normaal moest doen.

Ik heb een goed gesprek met hem gehad, met zijn opa erbij. Op een gegeven moment heb ik hem voorgesteld om te gaan samenwerken met T. Dat is de voorzitter van de Molukse wijkraad die ook de cultuur binnen de motorbendes goed kent en begrijpt wat het is als iemand mogelijk onder druk staat. T. is bovendien SBJ geregistreerd. Hij is pedagogisch medewerker in een justitiële jeugdinrichting. Dus hij kon voor Max heel goed schetsen wat er zou gebeuren als hij op deze manier door zou gaan:

“Dan kom je binnen de muren van een justitiële jeugdinrichting, maar dan ben je nog veel verder van huis. Daar zitten jongens uit heel Nederland, van moordenaars tot zedendelinquenten, noem maar op. Misschien voel je je nu een beetje het mannetje, want zo doe je, maar ik kan je garanderen dat als je straks bij mij binnen zit, dat je dan niks te vertellen hebt”.

T. vertelde hem ook dat, als hij een schuld zou hebben en hij niet onder de druk van de leveranciers van die drugs uit zou kunnen komen, hij wel zou kunnen bemiddelen. T. heeft heel belangrijk werk verricht m.b.t. de situatie waarin hij zat, maar ook in het winnen van vertrouwen. Max ontdekte dat hulpverlening echt niet altijd alleen maar pappen en nathouden is, want T. is een heel stevig figuur.

Eigenlijk is het vanaf dat moment wel heel goed gegaan. Ook de medewerkers van het jeugd en gezinsteam dachten: Wat gebeurt hier? Hij is constant in de weerstand geweest, maar gaat zich nu toch anders opstellen.

Toen zijn we met Max gaan praten: Wat wil je nou? We willen graag vanuit zorg dat het beter met je gaat. We zijn niet van de politie. We gaan ook niet snitchen (snitchen = straatwoord voor verraden). Dus informatie doorspelen dat tegen hem gebruikt zou kunnen worden als het gaat om opsporing en vervolging).

We ontdekten dat Max een bijzonder talent had, namelijk het maken van wapens. Dat is niet zo mooi. Maar hij maakte echt de meest uiteenlopende wapens (kruisbogen, messen, noem maar op). We hebben met hem gesproken over ambitie. Dat was echt wel het leger.

We hebben ervoor gekozen om de begeleiding van T. heel langzaam af te bouwen. Via een relatie van mij heb ik een stage voor hem geregeld op de militaire basis in Amersfoort.

Dat was helemaal niet gecontracteerd vanuit de gemeente, dus wel een beetje out of de box, maar ik heb gewoon gevraagd of hij een stage kon krijgen of een werkervaringsplek. Ik ben dat ook gaan regelen met de leerplichtambtenaar. Die was al lang blij dat Max in beweging kwam.

Dus toen hebben we het traject zodanig vormgegeven dat hij niet meer naar school hoefde maar deze werkervaring mocht gaan opdoen. Dat vond hij natuurlijk fantastisch. Je zult het niet geloven, maar daar waar Max normaal tot 12 uur of tot 1 uur in zijn nest lag, moest hij nu om 7 uur op de kazerne zijn. Een en al discipline.

Ik ben een groot voorstander van het in gesprek gaan met defensie over deze jongens. Als je het alleen al hebt over het bijbrengen van discipline, dan zitten ze al zo op hun plek! Maar dat even terzijde.

Dus Max ging iedere dag om 7 uur naar de kazerne. Op een gegeven moment zei hij: ik vind het heel leuk bij defensie, maar ik vind het nog leuker om mee te gaan denken bij het maken van wapens. Toen hebben we een bedrijf gevonden dat wapens maakt voor defensie. Daar is hij door middel van een proefperiode van twee weken, waarin hij moest zien wat hij in zijn mars had, aan het werk gegaan. Hij heeft er nu een contract.

Deze jongen is echt opgebloeid. Ik krijg af en toe nog wel berichtjes van hem. Daardoor weet ik dat het nog steeds goed met hem gaat en dat hij het nog steeds ontzettend naar zijn zin heeft.

Het lukt niet altijd. Maar dit is dan toch een succesverhaal, waarvoor ik zijn opa, maar ook al die mensen uit mijn netwerk eigen nodig heb gehad.

* De naam is gefingeerd om de privacy van betrokkene te beschermen.